Uitstelgedrag, je niet houden aan je planning, chaos en emoties die alle kanten opvliegen. Weinig zelfvertrouwen, of juist zelfoverschatting. Wie met studenten werkt, weet: zelfregulatie is niet iets wat studenten komt aanwaaien – al was het maar omdat die vermaledijde frontaalkwab nog niet ‘af’ is. Hoe kun je je studenten toch helpen?
“Het vermogen onszelf aan te sturen is iets wat we ontwikkelen naarmate we ouder worden. Dat begint al in de babytijd en die ontwikkeling gaat door totdat we volwassen zijn. Het gaat erom dat we onszelf en ons gedrag van een afstandje leren bekijken, en daar invloed op uitoefenen.” Juul Koene is onderzoeker bij het lectoraat Geestelijke Gezondheidszorg van Hogeschool Leiden, dat veel onderzoek doet naar zelfregulatie. “We weten dat de hersenen van jongvolwassenen nog volop in ontwikkeling zijn. Dingen plannen, vooruitkijken, met geld omgaan, op jezelf wonen, je emoties reguleren: dat zijn allemaal dingen die uitdagend kunnen zijn.”
Maar er is hoop! Er zijn veel tools om studenten te ondersteunen. Vooral relevant voor docenten: coregulatie. Koene: “Daarbij ondersteun je een ander om zichzelf te reguleren. Bijvoorbeeld met coaching, studieloopbaanbegeleiding, door dingen voor te doen of door iemand praktisch te ondersteunen. Er zijn ook allerlei handige digitale tools. Dan kun je studenten helpen de vertaalslag te maken: hoe kun je wat dit computerprogramma jou leert, inbedden in je dagelijks leven?”
Francis Jongerius, docent Nederlands en taalcoach bij Hogeschool Zeeland, denkt bij ‘zelfregulatie’ aan in hoeverre studenten zelfstandig hun leerproces kunnen monitoren: “Schieten ze op tijd in de actiemodus, hebben ze vermogen tot zelfreflectie, maar ook: kunnen ze benoemen wie en wat ze nodig hebben?” Toen Jongerius voor de hogeschool zocht naar een methode om de taalvaardigheid van propedeusestudenten te verbeteren, kwam ze terecht bij Hogeschooltaal. Die methode ondersteunt haar studenten ook bij dit soort processen. “Met een intaketoets word je ingeschaald op een bepaald niveau en door het programma geleid. Studenten krijgen gelijk feedback, ze weten wat ze moeten doen. Ze kunnen oefentoetsen maken en zich zelfstandig voorbereiden op de toets.”
De ene student heeft meer steun nodig dan de andere, ziet ze. “Sommige studenten zijn heel zelfstandig en proactief. Maar ik ben lang studieloopbaancoach geweest en heb toen ervaren: het moet studenten wel geleerd worden. Op de basisschool worden kinderen heel zelfstandig gemaakt, ze worden bevestigd in hun kwaliteiten, maar op de middelbare school breken we dat weer af en vertellen we de leerlingen door welk hoepeltje ze moeten springen. Daardoor worden die zelfregulatievaardigheden ondermijnd. Vervolgens leren wij dat vermogen op het hoger beroepsonderwijs weer aan. Wij besteden aandacht aan een positieve interne dialoog, aan ‘wat kan ik zelf’, ’hoe word ik eigenaar van dit proces zodat ik stappen kan zetten’. We zetten tools als Hogeschooltaal zo in dat studenten leren om zelf de regie te pakken. Bijvoorbeeld met flexibel toetsen: we bieden vier Hogeschooltaal-toetsmomenten per jaar. Komt het eerste moment te vroeg, dan kies je een ander moment. We proberen studenten te leren zelf verantwoordelijkheid te nemen.”
Jongerius ziet een groot verschil tussen deeltijders en voltijders, waar het om zelfregulatie gaat. “Voltijders zijn meestal vrij jong en hebben meer coaching nodig dan deeltijders. Als taalcoaches zijn we vaak bezig met: maak een schemaatje, wanneer ga je ermee aan de slag? Wat ga je dan doen? Welk onderdeel, op welke manier, wat ga je de volgende keer terugkoppelen? Deeltijdstudenten hebben die zelfregulatie al. Hun hulpvragen zijn heel concreet: ‘Ik heb dit gedaan, liep hier tegenaan en heb hier hulp bij nodig.’ Een jonge voltijdstudent zegt: ‘Ik heb het drie keer gedaan maar niet gehaald. Help!’ En dan moeten wij gaan onderzoeken waar de hulpvraag zit.”
Nathilda de Graaf zal dit verschil herkennen. Ze is docent aan Hogeschool Utrecht en programmaleider van de deeltijdopleiding Bedrijfskunde. “Deeltijdstudenten zijn vaak serieuzer dan studenten van de voltijdopleiding. We hoeven ze niet aan het werk te zetten, dat gaat vanzelf door hun motivatie en de sociale druk. Maar doordat de arbeidsmarkt zo goed is, zien wij op de deeltijdopleiding nu veel jongere studenten die vaak rechtstreeks van de havo komen. Zij doen de opleiding naast een baan. Om hen te helpen met hun zelfregulatie, benoemen we de dingen die hen kunnen afleiden, zoals: het kost je heel veel tijd als je je telefoon op tafel ligt. Ook leren we hun tijdmanagementmethodes aan, zoals Pomodoro. Vaak hebben ze dat al in het voortgezet onderwijs gehad maar komen ze niet op het idee om het als student ook toe te passen.”
“Het platform studiemeister helpt onze studenten een selectie te maken van de stof”, vertelt De Graaf. “Sommige pakken de samenvatting, andere klikken door en gaan meer de diepte in. Waar de ene student het prettig vindt om uit een boek te leren, heeft een ander liever een tablet met studiemeister; andere combineren het. Bij het toetsen met open vragen helpt de zoekfunctie van studiemeister.”
Het modulaire onderwijs van de Bedrijfskundeopleiding spreekt veel studenten aan. De Graaf: “Daarmee kunnen ze iedere keer iets afronden.” Om studenten te helpen bij hun zelfregulatie krijgen ze vaak de vraag om iets te doen of te maken. “Dan zien ze duidelijk hun eigen voortgang: ‘ik ben nu hier, nu nog dat doen en dan ben ik daar’. Ook laten we studenten samen aan projecten werken, zodat ze zien wat de rest doet. Docenten lopen rond om advies te geven. Dat werkt als een tierelier!” De studenten gebruiken bij alle cursussen hun werkomgeving als casus. “Omdat hun toekomstige werk zo steeds concreter wordt, slaan ze zich makkelijker door een vervelend vak heen.”
Robert Voogdgeert, docent bij Hogeschool Leiden, doet hogeschoolbreed onderzoek naar de executieve functies van studenten. “Zonder beheersing van de executieve functies geen goede zelfregulatie”, legt hij uit. Met een Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF)-test neemt hij vaardigheden als plannen en organiseren, taakinitiatie en emotieregulatie onder de loep. “Om onze studenten te kunnen helpen, willen we eerst weten hoe ze het doen. Dit is noodzakelijk omdat studenten nog niet altijd een goed zelfbeeld hebben van hun executieve vaardigheden.” Hij benadrukt: als je met studenten met dit thema aan de slag wil, is veiligheid heel belangrijk. “In de eigen groep, met de eigen studiebegeleider. Het helpt als een student ziet: ik ben niet de enige die hier moeite mee heeft.” Ook nodig: een lange adem. “Zelfregulatie moet structureel onderdeel van SLB of coaching zijn. Methodes, trucjes en tools kunnen vaak helpen bij het leren plannen en organiseren, maar voor verbetering is de context essentieel. En de gereedschapskist moet niet te vol zitten.”
Voogdgeert weet ook: niemand ontwikkelt zich in vier jaar van chaoot tot georganiseerd persoon. “En soms is het nodig dat studenten tegen hun grenzen aanlopen. Wanneer hun studie dan van de rails dreigt te lopen, weten ze: ik moet het echt anders aanpakken.”
Studenten die het mentaal moeilijk hebben, door stress of een psychische aandoening, hebben extra aandacht nodig. Onderzoeker Koene: “Lockdowns en zware bijbanen vanwege hoge studieschulden, helpen dan niet. We zien dat stress studenten prikkelbaar maakt en dat hun zelfregulatie dan stagneert, gevolg: nog meer stress. Deze groep heeft echt baat bij ondersteuning. Maar stap 1 is altijd: kijken waar de behoefte ligt.”
Meer weten over stress bij studenten, beluister onze podcast: Stress en prestatiedruk
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Interdum urna, ornare et enim vulputate nibh euismod nisl. Tempus mus risus velit ullamcorper. Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet adipiscing arcu risus.
Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet velit ullamcorper pretium.
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
