Krachtig beeldgebruik in de geschiedenisles

Waarom het oude beeldgebruik niet meer volstaat

Traditioneel was beeldmateriaal vaak eenzijdig: meestal machtige, witte mannen op schilderijen, kaartmateriaal vanuit Europees perspectief en weinig aandacht voor andere culturen of genders. “Dat geeft een beperkt beeld van de geschiedenis,” zegt Hans Bulthuis. “Leerlingen zien dan niet hoe rijk en complex samenlevingen elders waren en missen de verhalen van vrouwen of minder bekende culturen.”

Bernadette verwijst naar een schoolplaat van Isings, over de Hunebedbouwers uit een oudere editie. Te zien is hoe een traditioneel rollenpatroon op de prehistorie geprojecteerd is. “Als het over de samenleving van jagers-verzamelaars in de prehistorie gaat, weten we door wetenschappelijk onderzoek dat er in de prehistorie ook vrouwelijke jagers waren. Deze nieuwe inzichten nemen we mee bij de ontwikkeling van nieuwe schoolplaten.”

 

Een nieuwe aanpak: inclusief en divers

De vernieuwde Geschiedeniswerkplaats speelt in op multiperspectiviteit en inclusiviteit door krachtige en inclusieve beelden op te nemen:

• Multiculturele varianten van bekende figuren, zoals Venus en Mars, waarbij Mars in andere bronnen vaak als witte man afgebeeld is, en afbeeldingen van Afrikaanse koningen en keizers.
• Vrouwelijke historische figuren zoals Zubaidah, die belangrijke bijdragen leverden, krijgen een prominente plek.
• Wanneer het over sociaal-economische onderwerpen gaat in Geschiedeniswerkplaats komt naar voren dat het niet alleen mannen zijn die een ambacht hebben en de kost verdienen, maar ook vrouwen.
• Beelden uit verschillende tijdperken en regio’s laten zien hoe gebeurtenissen en keuzes vanuit meerdere perspectieven beleefd werden.

Bernadette: “Door de keuze van het beeldmateriaal kunnen leerlingen zich herkennen in de geschiedenis en ontstaat er een rijker verhaal. Zo ondersteunt het beeld de multiperspectiviteit.”

 

Beelden als verdiepingsmiddel

Naast herkenning en inclusie voegen de nieuwe beelden didactische waarde toe:

• Kaderteksten bij afbeeldingen helpen leerlingen kritisch te kijken: wie wordt afgebeeld en waarom?
• Vergelijkingen tussen traditionele en nieuwe afbeeldingen maken keuzes zichtbaar en stimuleren discussie.
• Powerpoints, posters en opdrachten versterken het visuele verhaal, zodat leerlingen actief kunnen werken met de beelden.

 

Visueel leren in de klas

Door het gebruik van krachtig beeldmateriaal worden lessen niet alleen aantrekkelijker, maar ook effectiever. Het helpt leerlingen te begrijpen dat geschiedenis niet statisch is, maar een dynamisch verhaal met vele stemmen en perspectieven. “Het geeft leerlingen de kans om geschiedenis op een andere manier te beleven en te interpreteren,” legt Hans uit.

 

Ontdek de nieuwe beelden zelf

In de vernieuwde methode zijn dus talloze nieuwe afbeeldingen opgenomen. Van een aantal van deze beelden hebben we posters gemaakt.  Wil je de nieuwe beelden in jouw klaslokaal, kom dan langs op onze Noordhoff-stand op de ICLON Nascholingsdag op 16 januari of de VGN VMBO-conferentie op 30 januari.

 

Tip: voor een verdieping op hoe de beelden samenhangen met meerdere perspectieven en inclusiviteit, zie ons artikel Multiperspectiviteit en inclusiviteit in de geschiedenisles.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Headerbeeld: illustratie ‘Stad in de middeleeuwen’ van Joeri Lefévre

 

 

---

Bij het kiezen van de illustratoren voor de nieuwe ‘schoolplaten’ is het werk van verschillende illustratoren voorgelegd aan de leerlingen van de auteurs  (op scholen door het hele land). Daar kwam een voorkeurslijst uit waarbij Joeri Lefévre op nummer 1 stond. De leerlingen hebben dus gekozen welke stijl ze het mooist/leukst/duidelijkst vonden. Zo hopen we de leerlingen nog meer aan te spreken.