“Het delen van feitelijke kennis is belangrijker dan ooit”

Roel zag een politicus op televisie een vraag beantwoorden over de energie- en  stikstofcrisis. “De politicus had geen idee waar hij over sprak en leek zelfs te denken dat beide crises hetzelfde waren. Ik vond dat ronduit schokkend. Volksvertegenwoordigers die besluiten hierover nemen terwijl ze totaal niet begrijpen waar het over gaat.”

Dat tv-moment bleek doorslaggevend. Op dat moment was Roel net met pensioen en dacht na over wat hij met de rest van zijn tijd wilde doen. Het zaadje voor het boek Wetenschap is geen mening was geplant.

Roels missie: de klimaat- en stikstofcrisis eenvoudig uitleggen

Roels nieuwe missie werd een toegankelijk boek schrijven over de klimaat- en stikstofcrisis. Hij wilde de nieuwsgierige krantenlezer, op zoek naar meer diepgaande en betrouwbare informatie, op een heldere en eenvoudige manier uitleggen wat de klimaatcrisis inhoudt en hoe de stikstofproblematiek is ontstaan. “Veel mensen weten niet hoe het werkelijk zit. Het is ook ingewikkeld. Neem de stikstofproblematiek: de stikstof die in onze bodem terechtkomt, begint vaak al bij geïmporteerd veevoer. Nederland haalt enorme hoeveelheden sojabonen uit onder meer Brazilië. In die sojabonen zitten veel stikstofverbindingen. Onze koeien eten dat op, maar die stikstof verdwijnt niet. Via mest komt in de bodem, het grondwater en in onze natuur terecht. We halen simpelweg meer stikstof het land binnen dan we kunnen afvoeren.”

Om zeker te weten dat zijn uitleg in Wetenschap is geen mening voor iedereen begrijpelijk was, vroeg hij een vriend, een voormalig docent Frans zonder scheikundige achtergrond, om het manuscript door te nemen. “Tot mijn plezier begreep mijn vriend zelfs het hoofdstuk over chemie. Na het lezen van het boek belde hij me meerdere keren op om te vertellen dat politici op tv uitspraken doen over klimaat, energie en stikstof die niet kloppen. Hij prikte er meteen doorheen.”

Naast het schrijven van het boek heb ik ook masterclasses over de opwarming van het klimaat gegeven aan politici. Voor de meesten een welkome eye-opener.”

Wetenschap heeft ons veel gebracht

Roel vindt het belangrijk dat mensen begrijpen in welk spanningsveld we vandaag leven. “Wetenschappelijke feiten, publieke opinie, het politieke debat en de eindeloze stroom aan online-informatie lopen volledig door elkaar. Dat maakt deze tijd bijzonder uitdagend. Influencers zonder enige expertise presenteren zich als waarheidsprekers en verspreiden complotten en misinformatie. Iedereen kan zo in een bubbel belanden. Je kijkt één filmpje en voor je het weet word je overspoeld met dezelfde geluiden. Zonder betrouwbare informatie trek je dan al snel verkeerde conclusies.”

Volgens Roel is wetenschap niet perfect, maar wel het beste instrument dat we hebben. “Onderzoekers toetsen elkaars werk via peer review en werken  – in principe – zonder verborgen agenda. Natuurlijk gaat het soms mis, maar het is belangrijk te blijven zien wat wetenschap ons heeft gebracht: polio is vrijwel verdwenen en onze levensverwachting is enorm gestegen. Zonder wetenschap had ik niet de juiste medische zorg gekregen en was ik gestorven aan kanker. Daarom moeten we ons niet laten meeslepen door onwaarheden die via socialmediaplatforms als X en TikTok worden rondgestrooid. Achter wetenschappelijke kennis zitten jaren van onderzoek en controle.”

Het spanningsveld waarin feiten steeds vaker worden overschreeuwd door ruis, ziet Roel als een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Het voedt zijn drive om ingewikkelde materie begrijpelijk te maken; iets wat naadloos aansluit bij wie hij is. “Ik hou van uitleggen, ik ben van nature nogal nieuwsgierig en als scheikundige en natuurkundige kijk ik nu eenmaal door een rationele bril.”

Ervaring uit het bedrijfsleven komt het onderwijs ten goede

Begin jaren tachtig werkte Roel als docent scheikunde, warenkennis en voeding. Maar in 1984 zorgde de doorbraak van de computer voor een nieuwe wending. “De ontwikkelingen in de informatica fascineerde me. Ik besloot me erin te verdiepen en ging aan de slag in de automatisering. Al snel groeide ik door tot projectleider bij KPN en PTT Post (het huidige PostNL).”

Na vijf jaar in het bedrijfsleven begon hij het onderwijs te missen. “Lesgeven, werken met jonge mensen en samenwerken met collega’s met uiteenlopende expertises heb ik altijd prachtig gevonden. Dat alles komt samen in het onderwijs. Daarom volgde ik opnieuw mijn roeping en ging ik aan de slag als docent Projectmanagement en Informatiemanagement bij Hogeschool Drenthe.

Vanwege mijn ervaring als projectleider werd ik gevraagd om een nieuwe ICT-opleiding op te zetten. Ik vond dat daar projectmanagement in moest zitten. In mijn eigen opleiding had ik dat gemist en ik was ervan overtuigd dat het thuishoort in het hoger onderwijs. Bovendien zag ik dat er behoefte aan was. Van het een kwam vervolgens het ander: ik kreeg het idee een leermethode te schrijven over projectmanagement, stuurde mijn boekvoorstel naar Noordhoff en zij publiceerden mijn eerste boek in 1994.”

De leermethode Projectmanagement heeft inmiddels in de negende druk bereikt, met een half miljoen verkochte exemplaren.

De leermethode, Projectmanagement, was direct een enorm succes. Roel heeft het geschreven met zijn collega-docenten in gedachten. “In het hbo schrijf je in eerste instantie voor studenten, maar docenten willen ook ondersteuning bij het geven van een vak. Daarom ontwikkelden we een compleet pakket met studiewijzers, Powerpoints, extra opdrachten en gratis online materialen, zodat docenten meteen aan de slag konden. In 1994 was dit vernieuwd.”

Goudeerlijke mail van een student

Iets wat Roel altijd is bijgebleven, is een mail van een techniekstudent uit Eindhoven over zijn boek Competentiemanagement (de huidige titel van dit boek is: De complete professional) “In de mail stond: Beste Roel Grit, wat heb jij een ongelooflijk kutboek geschreven”. Ik moest er hartelijk om lachen. Ik zag het helemaal voor me: die techniekstudent op zijn studentenkamertje onder zo’n bureaulamp, worstelend met zelfreflectie-opdrachten die zijn docent hem verplichtte te maken. Competentiegericht onderwijs was in die tijd nogal de norm. Bij sommige opleidingen moesten studenten het boek van a tot z doorwerken, inclusief alle oefeningen. Een techniekstudent rekent, bouwt en ontwerpt veel liever. Die wil niet te veel nadenken over Belbin-rollen of andere vormen van zelfanalyse. Toen ik het aan mijn uitgeefster bij Noordhoff vertelde, schrok ze, maar ik – zelf techneut – snapte de frustratie van de techniekstudent volledig. Dat neemt niet weg dat voor de desbetreffende student zelfreflectie misschien wel degelijk van belang was.”

Over Roel Grit

Roel Grit (1954) studeerde Fysische Chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is een echte exacteling. Hij begon zijn carrière als docent natuur- en scheikunde in het middelbaar onderwijs. Na een periode in het bedrijfsleven keerde hij terug naar het onderwijs, waar hij in verschillende vakgebieden lesgaf bij de Hogeschool Drenthe. Roel is veelzijdig en expert in projectmanagement, informatiemanagement en scheikunde. Hij heeft meer dan twintig boeken op zijn naam staan, waaronder een publicatie over muziektheorie. Als auteur is hij vooral bekend van zijn bestseller Projectmanagement, dat veel wordt gebruikt als studieboek. Meer over Roel lees je op zijn website.