De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) verandert het hoger onderwijs ingrijpend. Waar studenten voorheen werden getoetst op hun kennis en analytisch vermogen, kunnen AI-tools zoals ChatGPT hen nu in een handomdraai van antwoorden voorzien. Dit roept een belangrijke vraag op: hoe zorgen we ervoor dat studenten kritisch blijven nadenken in een tijdperk waarin technologie zoveel denkwerk uit handen neemt?
Tom Naberink, docent en AI-expert, ziet deze ontwikkeling als een uitdaging én een kans. “AI biedt studenten ongekende mogelijkheden om informatie te analyseren en nieuwe inzichten op te doen. Maar het is cruciaal dat zij leren beoordelen of een AI-gegenereerd antwoord juist en relevant is. Zonder kritisch denken lopen we het risico dat studenten klakkeloos aannemen wat een AI-systeem hen voorschotelt.”
Kritisch denken wordt volgens Naberink één van de allerbelangrijkste vaardigheden in de komende jaren. Hij benadrukt dat generatieve AI – een subcategorie van AI die nieuwe content genereert – een krachtig hulpmiddel is. “Zelf hanteer ik het model: mens-machine-mens. De mens geeft input aan AI, AI genereert een antwoord en vervolgens beoordeelt de mens de output. De kernvraag is: ben ik het hiermee eens?” Dit proces is cruciaal voor studenten, bijvoorbeeld bij het schrijven van een scriptie. “Het schrijven zelf wordt steeds meer overgenomen door AI, maar studenten moeten goed nadenken over welke vragen ze stellen en hoe ze de output, de gegenereerde antwoorden, kritisch evalueren.”
In de praktijk blijkt dat studenten beter leren omgaan met AI wanneer ze de verschillen tussen menselijk en AI-gegeneerd werk analyseren. “Een effectieve lesmethode is om studenten eerst een opdracht zonder AI te laten uitvoeren, daarna met AI en vervolgens de resultaten te vergelijken,” legt Naberink uit. “Op deze manier ontdekken studenten waar hun eigen werk beter kan, maar ook waar AI nog tekortschiet. Hierdoor leren ze hoe samenwerking met AI de kwaliteit van hun werk kan verbeteren.”
Daarnaast benadrukt hij dat studenten verantwoordelijk moeten zijn voor de output die zij genereren met AI. “Wat je vooraf aan de AI vraagt, bepaalt grotendeels de kwaliteit van de output. Maar studenten moeten zich er ook van bewust zijn dat zij uiteindelijk verantwoordelijk blijven voor wat zij inleveren.”
Docenten spelen een sleutelrol in het stimuleren van kritisch denken, maar het werkveld moet hier ook in meegaan. “Werkgevers geven aan dat ze studenten nodig hebben die kritisch met AI kunnen omgaan,” zegt Naberink. “Het is dus niet alleen een taak van het onderwijs om AI-vaardigheden te bevorderen, maar ook van het bedrijfsleven om studenten hierin te begeleiden. AI wordt in steeds meer beroepsvelden ingezet en het vermogen om AI-gegenereerde output te analyseren en verbeteren is een onmisbare vaardigheid.”
De verwachting is dat AI zich in hoog tempo zal ontwikkelen. “Over vijf of tien jaar bereikt AI waarschijnlijk een niveau dat vergelijkbaar is met dat van een Nobelprijswinnaar. Nu zitten er nog fouten in de output, maar straks kunnen zelfs docenten de kwaliteit van AI-antwoorden niet meer onderscheiden,” licht Naberink toe. “Juist daarom is het in de komende jaren nodig dat studenten een sterk kritisch denkvermogen ontwikkelen.”
In het hbo is kritisch denken met AI geen luxe, maar een noodzaak. Door studenten te leren hoe ze AI op een slimme en verantwoordelijke manier kunnen gebruiken, bereiden we hen voor op een toekomst waarin technologie een steeds grotere rol speelt. Naberink vat het kernachtig samen: “AI kan veel, maar kritisch denken blijft mensenwerk.”
Tom Naberink is docent Sportkunde aan de HAN en expert op het gebied AI in het onderwijs.
Op het platform aivoordocenten.com deelt hij gratis tips en trics voor docenten. Voor studenten is een uitgebreide e-learning ontwikkeld op aivoorstudenten.nl. En voor leerlingen in het voortgezet onderwijs staan gratis AI-docenten voor elk examenvak klaar op aivoorleerlingen.nl. Wil je meer? Luister wekelijks naar onze podcast ‘Het AI-Tussenuurtje’!
Maandelijks schrijft Tom een column voor het platform START!
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Interdum urna, ornare et enim vulputate nibh euismod nisl. Tempus mus risus velit ullamcorper. Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet adipiscing arcu risus.
Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet velit ullamcorper pretium.
Jouw les, samengesteld uit de beste boeken.
– Modulair
– Effectief
– Voordelig
– Ontzorgt
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Jouw les, samengesteld uit de beste boeken.
– Modulair
– Effectief
– Voordelig
– Ontzorgt
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
