Geeft de CPB-doorrekening van de verkiezingsprogramma’s wel of geen duidelijkheid?
Welke partij investeert het meest in woningen? Wie bezuinigt op de zorg en welke partij op de sociale zekerheid? Bij wie loopt de staatsschuld op? Het Centraal Planbureau presenteerde vorige week de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s. Per partij wordt dan duidelijk wat de gevolgen (kunnen) zijn van hun plannen.
In verkiezingsprogramma’s kunnen politieke partijen nog in vage algemene bewoordingen zeggen wat ze willen. “De belasting moet omlaag”, “we moeten flink investeren in onderwijs” of “het moet duurzamer”, staat er dan. Maar daarmee neemt het CPB geen genoegen.
Het planbureau dwingt partijen om concreet te worden: ze moeten een Excel-bestand aanleveren waarin staat hoeveel geld ze waaraan willen besteden en waar dat vandaan komt. Daarna volgt een heen-en-weer-pingpong-proces waarin partijen hun plannen ook nog kunnen aanpassen, bijvoorbeeld als ze financieel niet uitkomen of niet het gewilde resultaat blijken te hebben.
Met de doorrekeningen in de hand kunnen kiezers (en politici zelf) de partijprogramma’s beter vergelijken, is het idee. Alle plannen en voornemens worden immers langs dezelfde meetlat gelegd. Ook wordt duidelijk waar de rekening komt te liggen. Schuiven partijen de kosten door naar de toekomst, hoe beïnvloeden de keuzes de koopkracht, werkloosheid en ongelijkheid?
Opdrachten:
Bekijk het filmpje: Bepaalt deze rekenformule de verkiezingen? en bekijk het artikel: Verkiezingsprogramma’s doorgelicht: wat zijn de gevolgen van partijplannen?
- Wat is het Centraal Planbureau (CPB) en wat is de belangrijkste taak van het CPB tijdens verkiezingstijd?
- Waarom laten politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s doorrekenen door het CPB?
- Noem twee redenen waarom sommige partijen, zoals de PVV en SP, niet meedoen aan de CPB-doorrekening.
- Waarom helpt een CPB-doorrekening kiezers bij het maken van een stemkeuze?
- Wat zijn volgens jou de voordelen van het doorrekenen van partijprogramma’s voor de democratie?
- Denk je dat alles in politiek meetbaar is met modellen en cijfers? Noem een voorbeeld van iets wat moeilijk in cijfers uit te drukken is.
- De SP kiest voor een eigen doorrekening door zelfgekozen experts. Vind jij dat dit de betrouwbaarheid vergroot of juist verkleint? Leg uit.
- Stel: een partij wil meer geld investeren in onderwijs door de belastingen te verhogen. Wat voor gevolgen kan dat hebben voor werkenden en studenten volgens het CPB-model?
- Hoe zouden de doorrekeningen van het CPB kunnen helpen bij de formatie na de verkiezingen?
- Stel dat jij kiezer bent. Hoe zou de informatie uit de CPB-doorrekeningen jouw stemkeuze kunnen beïnvloeden?
NU Burgerschap biedt praktische kaders en handvatten om maatschappelijke onderwerpen te bespreken en te bediscussiëren in jouw klassen. In 2026 verschijnt de nieuwe editie, die volledig aansluit op de nieuwe kwalificatie-eisen. Bekijk alvast een sneak peek via de gratis Docentlicentie.
Ook interessant voor jou
Gerelateerde events
