In het voortgezet onderwijs geldt vanaf 1 januari 2024 het dringende advies om smartphones uit de klas te weren. Moet dat advies ook naar het beroepsonderwijs worden doorgetrokken? Noordhoff START sprak hierover met Bernolf Kramer, docent Onderwijskunde en Digitale geletterdheid aan de Pabo van Fontys Hogescholen.
Met een telefoonverbod ben je er niet
Kramer denkt niet dat er een verbod komt. “Veel studenten in het beroepsonderwijs zijn meerderjarig. Dan valt zoiets al veel moeilijker af te dwingen. Daarnaast ben je er niet met een telefoonverbod. Het beroepsonderwijs is de laatste jaren enorm gedigitaliseerd. Studenten kunnen daardoor niet meer zonder hun laptop. En die laptop levert net zoveel problemen op als de telefoon.”
Dat neemt niet weg dat er iets moet gebeuren. Kramer: “Onderzoek heeft aangetoond dat multitasken niet werkt. En dat het een negatief effect op studeren heeft. Zolang studenten tijdens de les berichten van hun vrienden of werkgever zien binnenkomen, kunnen ze zich niet volledig richten op de les. Het leerrendement gaat daardoor flink omlaag.”
Tegelijkertijd ziet Kramer dat de smartphone ook positieve kanten heeft. “Je kunt hem op allerlei manieren inzetten in je les. Ik denk alleen al aan de vele educatieve tools en apps. Studenten kunnen prachtige podcasts maken over hun studie. Dat is niet alleen leerzaam, maar ook leuk. Ook de talloze quiz-apps zijn enorm bruikbaar in de les. Daarnaast is het natuurlijk hartstikke handig dat een student alle praktische informatie op één plek kan vinden. Denk aan roosters, lesmateriaal en aankondigingen.”
Een aantal jaar geleden ontstond de trend om mobiele telefoons vooral in te zetten in de les. Hoewel Kramer zich daar toen nog aardig in kon vinden, is zijn visie inmiddels wat genuanceerder. “Twaalf jaar geleden was de smartphone hét ding in de klas. We moesten hem allemaal gaan gebruiken. Dat leverde veel voordelen op, omdat je van alles met het apparaat kon. Intussen heb ik helaas ook gezien welk effect de smartphone op de mens heeft: hij werkt ontzettend verslavend.”
Het probleem zit volgens Kramer in de constante verleiding. “De grote techbedrijven doen er alles aan om iemands aandacht zo lang mogelijk bij die telefoon te houden. Als docent ben je dus continu aan het concurreren met Silicon Valley.”
Het gaat dan echt niet altijd om de eindeloze stroom berichten die via sociale media binnenkomen. Kramer: “Ik zie van alles gebeuren: van online shoppen tot het streamen van complete voetbalwedstrijden. Laatst probeerde een student tijdens mijn les concertkaarten te bemachtigen. Denk maar niet dat de aandacht van die student nog naar mijn verhaal ging.”
Kramer vindt dan ook dat er wel degelijk iets moet gebeuren in het beroepsonderwijs. Op deze manier doorgaan, is volgens hem geen optie.
“Dat het apparaat er is, moeten we accepteren. Maar we moeten wel het gesprek met elkaar aangaan. Studenten moeten leren hoe ze op een gezonde manier met de aanwezigheid ervan kunnen omgaan. Daarvoor is sturing nodig. Docenten moeten handvatten krijgen om die te kunnen bieden.”
Zelf gaat Kramer regelmatig met zijn studenten in gesprek over hun smartphonegebruik. En over de gevolgen ervan. Daarnaast vraagt hij zijn studenten vaak hun telefoon in de tas te doen. “Ik benoem wel altijd waarom ik dat doe. Dan haal ik bijvoorbeeld de onderzoeken aan die aantonen dat multitasken een negatief effect heeft op het leerproces.”
Verder zijn duidelijke grenzen essentieel. Kramer: “Studenten hebben die sturing nodig. Als ik ze wel een device laat gebruiken, geef ik duidelijke kaders aan. Zo vertel ik studenten bijvoorbeeld hoelang ze hun device mogen gebruiken en met welke tools ze aan de slag moeten. Zie ik dat ze andere dingen doen, dan spreek ik ze daarop aan. Daarnaast heb ik uiteraard zelf een voorbeeldfunctie. Ik kan niet van mijn studenten verwachten dat ze hun telefoon wegleggen, als ik er zelf aan vastgeplakt zit.”
In Kramers ideale situatie zitten de devices standaard in de tas. “Dat zou het uitgangspunt moeten zijn. De docent moet kunnen bepalen wanneer de laptop of telefoon wordt ingezet voor het leerwerk. Maar belangrijk blijft dat diezelfde docent de touwtjes in handen houdt.”
Volgens Kramer draait het uiteindelijk allemaal om de gezondheid van de student. “Een gezonde student komt tot leren; een student die verslaafd is, niet. Je moet je studenten op een gezonde manier leren omgaan met technologie. Het apparaat moet ten dienste staan van de student. Helaas is het nu nog te vaak andersom. We hebben daar binnen het onderwijs een belangrijke taak in te vervullen.”
Dat die taak pittig is, zal niemand ontkennen. Maar uiteindelijk levert hij heel veel op; zowel in de collegezaal als daarbuiten.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Interdum urna, ornare et enim vulputate nibh euismod nisl. Tempus mus risus velit ullamcorper. Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet adipiscing arcu risus.
Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet velit ullamcorper pretium.
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het middelbaar beroepsonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het middelbaar beroepsonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
