3 belangrijke stappen voor de invoering van STEAM

De Europese Commissie voorspelt dat er tegen 2030 zo’n 4,3 miljoen onderzoekers en technici gevraagd zullen worden op de arbeidsmarkt. Met het huidige STEM-systeem kan dit een probleem zijn, stelt Talia Milgrom-Elcott, oprichtster van ‘100Kin 10’ waar 100.000 STEM-docenten zijn opgeleid. Studenten voelen zich volgens haar minder geïnspireerd in de STEM-omgeving. “De Kunsten-discipline biedt al sinds lange tijd een uitkomst voor hen die om verschillende redenen van andere beroepen werden uitgesloten. Dus het toevoegen van de Kunsten in STEAM zou deuren kunnen openen voor studenten die niet kiezen voor STEM-disciplines,” legt ze uit. Om goed op de (digitale) toekomst voorbereid te zijn is het voor studenten dus van groot belang dat ze alle vijf de elementen op school leren.

Waar en hoe te beginnen met het invoeren van STEAM

Er zijn drie belangrijke stappen voor de invoering van STEAM in het beroepsonderwijs:

• De eerste is het gebruik van digitale tools in klaslokalen. Hierdoor raken studenten meer betrokken bij artistieke vakken, zoals muziek, tekenen en schrijven.
• Ten tweede is het belangrijk dat docenten rekening houden met individuele leerstijlen. Voor creatief ingestelde studenten kan het helpen om technische vakken, zoals wetenschap en wiskunde, een meer creatieve insteek te geven.
• Een derde punt is een multidimensionale benadering van het leerproces. Door de combinatie van creatieve en analytische vaardigheden krijgen studenten een completer beeld van wat ze op school leren. De EU Business School gebruikt de STEAM-discipline al in de praktijk om de nieuwe generatie van internationale bedrijfsleiders voor te bereiden op de uitdagingen van de wereldmarkt.

Veel docenten hebben het gevoel dat ze niet genoeg tijd hebben om dagelijks met studenten aan STEAM-projecten te werken, omdat het algemene curriculum hier weinig ruimte voor laat. Dit kan worden opgelost door de concepten die studenten in de reguliere lessen leren te koppelen aan de praktische STEAM-projecten. Een mooi voorbeeld hiervan is SAM Lab’s STEAM-lespakket. Met dit pakket leren studenten werken met sequencen en algoritmes om een lichtbron te creëren uit de draadloze SAM-blokken, en zo ‘Little Blocky’ plantjes te laten groeien. Docenten kunnen hier een dagelijkse curriculum-activiteit aan toevoegen, zoals het water geven van de plantjes en ervoor zorgen dat ze genoeg zonlicht krijgen. 

Ondersteunende methoden, technologieën en tools

De snelle ontwikkeling van nieuwe technologie zal klaslokalen blijvend veranderen. Zo leent synthetische biologie zich bijvoorbeeld uitstekend voor een STEAM-gebaseerde aanpak. Studenten kunnen nieuwe creaties bouwen met organische materialen, en deze vaardigheden kunnen ze met kennis uit standaard lesmaterialen combineren. Dit kan studenten aanzetten tot het bedenken van nieuwe innovatieve manieren om de wereld te verbeteren. En met VR-technologie kunnen docenten hun studenten de lesstof zelf in de praktijk laten ervaren, in plaats van hen er slechts over te laten lezen en schrijven. Dit biedt haast oneindige creatieve mogelijkheden binnen het beroepsonderwijs.

De ‘A’ is van groot belang in de STEAM-discipline, en dat bewijst het Spaanse schoolsysteem. Om de meer technische vakken, en bijkomend onderzoek en innovatie, aantrekkelijker te maken voor meisjes en jonge vrouwen heeft het Spaanse Ministerie van Onderwijs en Beroepstraining de STEAM Alliantie voor Vrouwelijk Talent opgericht. Creatieve lesmethoden nemen hier een centrale rol in. En op Dulwich College Pudong is ‘Extreme STEAM’  ingevoerd, waar meerdere STEAM-gebaseerde co-curriculaire activiteiten (CCA’s) worden aangeboden. Het idee hierachter is dat er een bepaalde ongedwongenheid en vrijheid aan de activiteiten verbonden is, wat studenten een grote mate van flexibiliteit en keuzevrijheid geeft. Voorheen werden deze activiteiten onafhankelijk van elkaar aangeboden, en telkens als losse CCA’s. Nu is er besloten om een hele lijst van activiteiten op te stellen, met zowel bekende opties, zoals Robotica en 3D-modellering, als nieuwe mogelijkheden, zoals het Sound Lab. Hierdoor hebben studenten meer keuze en kunnen ze gedurende het semester tussen activiteiten wisselen. 

Visies op STEAM-onderwijs

Op dit moment zijn vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd in het STEM-werkveld. Binnen de EU zijn er slechts vier landen waar vrouwen tussen de 40 procent en 43 procent van de werknemers met STEM-diploma omvatten: Roemenië, Polen, Griekenland en Estland. In sommige EU-landen is dit zelfs minder dan 27 procent. Vrouwen en meisjes binnen het beroepsonderwijs kunnen dan ook enorm profiteren van de STEAM-aanpak, want zo raken zij op school al meer geïnteresseerd in de technische vakken en leren ze vaardigheden die hen kunnen helpen op de arbeidsmarkt.

Futurist en bedrijfstechnologie-adviseur Bernard Marr spreekt op Forbes zelfs van een “vierde industriële revolutie waarbij STEAM-onderwijs een essentiële rol speelt”. Ook Naveen Jain, oprichter van het Wereld Innovatie Instituut, schreef enkele jaren terug dat het traditionele onderwijssysteem inmiddels achterhaald is, en dat STEAM hiervoor een goed alternatief vormt. “Het huidige onderwijssysteem is niet voldoende gericht op onderwijs waarmee studenten problemen uit de echte wereld uiteindelijk kunnen oplossen. Bovendien is dit systeem niet interdisciplinair en collaboratief genoeg,” vindt Jain. Het is dus belangrijk om de STEAM-elementen binnen onderwijssystemen zowel onafhankelijk van elkaar als gecombineerd aan te bieden. 

 

Zo wonen er volgens schattingen van NASA binnen 30 jaar mensen op Mars, maar om dit te kunnen bereiken hebben we wel mensen nodig die creatief kunnen denken, die doorzetten als er geen eenduidige oplossing voor een probleem te vinden is, en die vanuit nieuwe perspectieven naar bepaalde kwesties kunnen kijken. Hoewel de insteek van docenten binnen het Nederlandse beroepsonderwijs een stuk nuchterder zal zijn dan het bewoonbaar maken van Mars, illustreert dit wel dat de mogelijkheden van STEAM haast onbeperkt zijn. 

STEAM kan veel bijdragen aan onderwijssystemen wereldwijd. Vooral de ‘A’, die naar de Kunsten-discipline verwijst, is een belangrijke toevoeging aan de huidige methoden, die vooral op STEM gericht zijn. Door dit element meer nadruk te geven binnen de technische vakken zullen meer studenten, en dus ook meer meisjes en jonge vrouwen, geneigd zijn tot een specialisatie binnen de technische of technologische wereld. Door praktische STEAM-vaardigheden te koppelen aan het vaststaande, theoretische curriculum kunnen studenten zich nog breder ontwikkelen. Bovendien zullen ook studenten met een minder technische achtergrond dit soort vakken beter begrijpen als er een creatieve draai aan gegeven wordt. Het invoeren van STEAM binnen het beroepsonderwijs maakt het dus mogelijk om alle studenten veel uitgebreider voor te bereiden op het beroep waar ze voor studeren.