Studenten niet lekker in hun vel? Zo kun jij helpen

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat jongeren in de studententijd vatbaarder zijn voor psychische klachten. Zo ontstaat 75% van de klachten voor het 24e levensjaar. De meeste studenten geven aan gevoelens van eenzaamheid of prestatiedruk te hebben ervaren. Ook veel stress en slaapproblemen drukken op het mentale welzijn. Studenten die veel sociale steun ervaren, hebben minder klachten.

Emotionele steun versterkt welzijn

Hoe je deze sociale steun kunt bieden, dat is onderzocht binnen het onderzoek We’ve got your back. De scholen Curio, Avans, Fontys en de VU werkten hieraan mee. Uit het onderzoek komen twee belangrijke vormen van sociale steun naar voren: informatief en emotioneel. Informatieve steun is bijvoorbeeld een intranetpagina over het werk van studentdecanen. Emotionele steun vloeit voort uit direct contact, bijvoorbeeld een persoonlijk of groepsgesprek.

Gesteund voelen door een veilig leerklimaat

Bij Curio ligt de emotionele steun in het bieden van een veilig leerklimaat. De mbo-school wil iedereen die er leert en werkt een gevoel van bescherming, veiligheid en zorg bieden. Dit gebeurt via het project Onze school als veilige basis. Decie Bierings (projectleider Studentenwelzijn bij Curio): “Wanneer er een veilige omgeving is, is het gemakkelijker om sociale relaties aan te gaan en emotionele steun te vinden. Ook wanneer er bijvoorbeeld door een kwetsende uitlating een conflict ontstaat. Mijn collega Manon Hillenaar traint teams en mentoren op preventief Herstelrecht. Hiermee leren zij conflicten te voorkomen, te herstellen en de basis te versterken. We dragen gezamenlijk zorg voor ieders en elkaars welzijn.”

Student wil écht gezien worden

Hoe willen studenten zelf het liefst sociale steun ervaren? Zich ergens thuis willen voelen en ‘menselijkheid’, zijn de meest gegeven antwoorden. Shane Pattipeilohy, Student Business Innovation,  legt uit: “Je wilt écht gezien worden als persoon. Hiervoor is het belangrijk dat er menselijk contact is. Bijvoorbeeld een docent die oprecht vraagt hoe het met je gaat. Daarnaast vind ik het belangrijk dat je in je gehele schoolcarrière leert werken aan je empathisch vermogen, je gevoelens leert uitspreken. Dit kan in vakken zoals SLB, mentoruur of burgerschap. Daar is nu onvoldoende aandacht voor. Het moet juist normaler worden om over welzijn te praten, je wilt je geen uitzondering voelen.”

Normaliseren van praten over welzijn

“Er is geen ‘one size fits all’-aanpak,” zegt Jessica Nooij, projectleider van We’ve got your back. “Wel is het belangrijk dat je als onderwijsinstelling een sociale norm stelt: dat het normaal is om ruimte te geven aan welzijn. Uit het onderzoek komt naar voren dat je thuis voelen of betrokken voelen bij een onderwijsinstelling belangrijk is. Want juist dan worden interventies op welzijn meer zichtbaar en is de sociale norm om te werken aan of te praten over welzijn hoger.”

Wat kun jij als docent doen?

Gebaseerd op wat er uit het onderzoek komt, wat onderwijsinstellingen al doen en wat studenten zelf zeggen, geven we je vier tips hoe je studenten informatief of emotioneel kunt helpen:

1. Informeer studenten over de mogelijkheden als ze hulp nodig hebben of willen praten. Bijvoorbeeld door ze te wijzen op vertrouwenspersonen of een intranetpagina met informatie.
2. Informeer studenten over studentinitiatieven – studentverenigingen, studentcoaches – om zo met gelijkgestemden te kunnen praten.
3. Organiseer met vaste regelmaat een uur voor je (mentor)studenten om met jou en/of elkaar te praten. Biedt een veilige omgeving waar studenten durven te spreken.
4. Bied een gevoel van ‘thuis’, door een band op te bouwen met studenten. Drink samen een kop koffie of vraag eens hoe het echt met ze gaat.

Ingrediënten voor een goed welzijnsrecept

Het onderzoek We’ve got your back krijgt een vervolg: daarin wordt concreter gekeken naar wat mogelijke ingrediënten tot welzijnssucces zijn. Hier vloeit een praktische handreiking uit voort. Jessica Nooij: “Ik maak graag de vergelijking met Heel Holland Bakt. Je wilt koekjes die er goed uitzien en lekker smaken; wij laten een aantal voorbeelden zien. Maar we bieden je vooral ingrediënten waarmee je zelf de koekjes kunt bakken die bij de smaak van jouw studenten passen. Door met de ingrediënten binnen je eigen instelling te experimenteren tot je de goede smaak vindt, bied je sociale steun op maat.”

De handreiking volgt waarschijnlijk eind van dit jaar. Houd het onderzoeksproject in de gaten.

Bekijk ook eens deze initiatieven ter inspiratie om studenten steun te bieden:

• Welzijnscoaches die masterclasses en persoonlijke begeleiding bieden aan studieloopbaanbegeleiders – Fontys Hogescholen
• Welzijnsmonitor, een persoonlijke tool die het welzijn van studenten in kaart brengt en hulp biedt waar nodig – Avans
• Studentbuddy’s die een luisterend oor bieden aan andere studenten – Hogeschool Inholland
• Studenten die meedenken met studenten over psychisch welzijn in project GeestKracht – Astrum College
• Social hub waar studenten in een huiskamersetting bij elkaar kunnen komen – Deltion College