‘Begrip voor elkaar moet het uitgangspunt zijn’
Hoe ga je om met verschillende culturen in je klas, en soms heftige meningsverschillen? “Bouw een band op met je studenten. Verwacht niet dat ze hun opinie aanpassen aan de jouwe, maar blijf wel met ze in gesprek.”
In dit artikel lees je hoe twee ervaringsdocenten hier hun eigen draai aangeven.
Het mbo is de meest diverse onderwijslaag van Nederland. Sommige docenten hebben moeite met lesgeven aan multiculturele klassen, blijkt uit onderzoek van Fontys Hogescholen*. Ze mijden soms gevoelige onderwerpen, uit angst voor heftige reacties. Ook de leerhouding van de studenten geeft problemen. En een aantal vrouwen ervaart dat ze met weinig respect behandeld worden.
Twee docenten van ROC Koning Willem I College in Den Bosch – die overigens niet deelnamen aan het onderzoek – geven al jaren les aan leerlingen met Turkse, Marokkaanse of andere wortels. Ze vertellen hoe zij dit aanpakken.
Sandra Huveneers, docent communicatievaardigheden, werkte in het verleden o.a. in de Jeugdzorg. Toen ze zo’n tien jaar geleden overstapte naar het mbo, kreeg ze voor het eerst groepen die grotendeels uit allochtonen bestonden. “Ik raakte totaal onthand. De groepsdynamiek was hier anders, er waren andere codes, ik begreep het niet. Ik kreeg geen contact met ze.
“Toen heb ik de lessen omgegooid. Ik ben ze gaan bevragen over hun cultuur. Hoe ze omgaan met feesten, met geboorte en overlijden, hoe ze in het leven staan. Omdat ik mij op die manier openstelde voor hen, gingen zij openstaan voor mij, langzaam ontstond er een band.
“Ik ging de codes herkennen: wegkijken, over dingen heen praten, de sociale controle. Ik merkte dat velen een dubbelleven leiden. Toen ik het schooljaar af wilde sluiten op een terrasje, zei een meisje: Dan moet ik eerst mijn moeder bellen, anders hoort zij via andere kanalen binnen vijf minuten dat ik op een terras zit. Sindsdien geef ik een week vóór de jaarafsluiting een brief voor de ouders mee.”
Martijn Traxel, docent burgerschap en mbo-breed, bevestigt Sandra’s verhaal. “De eerste weken van elk schooljaar investeer ik in de band met de studenten. Het belangrijkste in een klas is dat er een veilige sfeer is, dat iedereen zich durft uit te spreken. Ik kijk wat de studenten willen, wat ze nodig hebben, en probeer ze op hun eigen manier te benaderen.”
En wat als er in een klas verschillende opvattingen zijn? Martijn: “Dan probeer ik in een open gesprek uit te leggen hoe wij er in Nederland over denken en geef ik aan dat onze manier van denken misschien anders is dan de hunne. Ik kan niet verwachten dat een student in één les zijn mening bijstelt, als hij zestien jaar lang een ander verhaal gehoord heeft. Maar ik probeer er in ieder geval voor te zorgen dat we begrip voor elkaar opbrengen. Dat moet het uitgangspunt zijn. Als ik zou opleggen dat een bepaalde kleur de juiste is, dan kunnen er inderdaad spanningen ontstaan.
“Dus als iemand een lelijke opmerking maakt over vrouwen, dan probeer ik met zo iemand uit te zoeken waar die opmerking vandaan komt. Natuurlijk zijn er grenzen, maar zo lang er een aanknopingspunt tot gesprek is, blijf ik het proberen.”
Toen Sandra merkte dat een paar jongens in haar klas agressief reageerden op het onderwerp homoseksualiteit, nodigde ze het COC uit. “Ik bereidde dat bezoek natuurlijk grondig voor, ik had zelfs de beveiliging gewaarschuwd. Alleen de studenten wisten het niet, anders waren ze niet gekomen.
“Nou, ik weet niet of dit bij alle klassen werkt, maar bij deze groep was het een schot in de roos. De jongens bléven, ze hebben geluisterd, ze hebben niemand veroordeeld, één jongen heeft zelfs een vraag gesteld. Na afloop heb ik ze uitbundig gecomplimenteerd met hun professionele houding. Ik begrijp heus wel dat die jongens hun mening niet hebben bijgesteld, maar ik heb in elk geval een zaadje bij ze geplant.”
Sandra en Martijn begrijpen goed dat het moeilijk is om les te geven aan deze doelgroep. Sandra: “Jonge docenten die in de overlevingsstand staan, of oudere die in die stand zijn gekomen doordat de populatie veranderd is, zullen het zwaar hebben. De kracht van een groep is enorm.”
Martijn: “Onze school heeft veel studenten van allochtone komaf, veel nieuwkomers ook. Ik denk dat wij ons daarop hebben ingesteld. Ik kan me voorstellen dat als je echt een vak wilt overdragen waarin je passie ligt, dat het dan moeilijker is. Veel docenten hier zijn er voor de leerlingen en niet alleen voor het vak. Maar ook voor hen blijft het lastig. Je moet handvatten hebben om met heftige meningen om te kunnen gaan.”
Sandra heeft door de jaren heen iets meer begrip gekregen voor die afwijkende opvattingen. “Ik denk vaak, stel dat de ooievaar met mij wat verder was doorgevlogen, en mij boven Turkije of Afghanistan had gedropt, dan had ik nu net zo gedacht als zij.”
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Interdum urna, ornare et enim vulputate nibh euismod nisl. Tempus mus risus velit ullamcorper. Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet adipiscing arcu risus.
Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet velit ullamcorper pretium.
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het middelbaar beroepsonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het hoger onderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
Ben je docent in het middelbaar beroepsonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!
