Burgerschap als basisvaardigheid van leerlingen: context en verplichtingen

Burgerschap is één van de basisvaardigheden in het onderwijs. Niet voor niets: het is belangrijk dat leerlingen leren hoe ze actief kunnen meedoen in de samenleving, respectvol met anderen omgaan en leren begrijpen hoe democratie en regels werken.

Burgerschap staat als vakgebied in de kerndoelen beschreven. Dit betekent dat basisscholen verplicht zijn om structureel aandacht te besteden aan burgerschap. Scholen moeten hier beleid op voeren, een samenhangende aanpak hanteren en aan kunnen tonen dat leerlingen de doelen voor burgerschap behalen. De onderwijsinspectie controleert actief of scholen hieraan voldoen en kan verbeteropdrachten opleggen als dit niet het geval is. Dit kan een uitdaging zijn voor scholen, want hoe zorg je als leerkracht of directeur ervoor dat het vak de aandacht krijgt die het verdient en dat het effectief wordt opgenomenin het lesrooster? Met dit artikel willen we schooldirecteuren en leerkrachten meer inzicht geven in de praktische aanpak van burgerschapsonderwijs.

Met als doel: scholen goed te informeren over het belang van burgerschapsonderwijs, hen bewust te maken van de nieuwe verplichtingen nu burgerschap als vakgebied in de kerndoelen staat én inspireren om de kansen die dit vak biedt te benutten.

Betekenis voor de dagelijkse onderwijspraktijk.

De invoering van burgerschap als basisvaardigheid heeft directe gevolgen voor hoe scholen hun onderwijs vormgeven. Zowel op beleidsniveau als in de klas zelf moeten bewuste keuzes worden gemaakt over de implementatie. Dit vraagt om een heldere visie en samenwerking binnen en buiten de school.

Voor schooldirecteuren: beleid en samenwerking

Als directeur heb je de taak om met je team beleid neer te zetten voor burgerschapsonderwijs. Dit roept belangrijke vragen op zoals:

  • Hoe integreer je burgerschap in het schoolbeleid en curriculum?
  • Welke rol speelt het schoolbestuur of de stichting hierbij?
  • Ga je samenwerken met andere scholen om een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen?
  • Kun je ondersteuning vinden bij instanties zoals schoolbegeleidingsdiensten, het Expertisepunt Burgerschap of maatschappelijke organisaties die werken rond burgerschapsthema’s?

Antwoorden op vragen zoals deze helpen je om de goede stappen te zetten in de richting van de visie van de school met betrekking tot burgerschapsonderwijs.

Een structurele aanpak gaat verder dan alleen een visie ontwikkelen. Het vraagt ook om concrete lesprogramma’s en een manier om de voortgang van leerlingen te monitoren. Het meten en evalueren van burgerschapsvaardigheden is essentieel: hoe weet je of de leerlingen de doelen behalen? Dit kan via observaties, leerlingportfolio’s of met specifieke evaluatiemethoden. Het vastleggen van deze ontwikkeling helpt natuurlijk niet alleen bij verantwoording naar de inspectie, maar ook bij het monitoren van de onderwijskwaliteit.

Voor leerkrachten: burgerschap in de klas

Als leerkracht sta je voor de uitdaging om burgerschap op een inspirerende en effectieve manier in de dagelijkse klassenpraktijk te verweven. Om de doorgaande lijn te garanderen zul je dit natuurlijk als team moeten aanvliegen.Daarbij heb je verschillende mogelijkheden:

  • Burgerschap als apart vak: Je kunt lessen over burgerschapsthema’s aanbieden, zoals democratie, diversiteit en duurzaamheid. Een specifieke burgerschapsmethode kan je hierbij richting geven
  • Integratie binnen bestaande vakken: Koppel burgerschap aan wereldoriëntatie, levensbeschouwing, taal en lezen. Denk aan discussies over maatschappelijke thema’s of leesopdrachten rond burgerschapsonderwerpen.
  • Projectmatig werken: Organiseer losse projecten rond thema’s zoals kinderrechten, milieubewustzijn of sociale cohesie.

Het voordeel van burgerschap actief in het lesprogramma op te nemen is dat je leerlingen naast kennis, ook vaardigheden en houdingen aanbiedt die hen helpen om betrokken burgers te worden. Tip: Als je ervoor kiest om te werken met praktische en herkenbare voorbeelden uit de actualiteit maakt dit het mentale klittenband nog sterker.

Ondersteuning en oplossingen van Noordhoff

Scholen staan niet alleen in deze transitie. Noordhoff ondersteunt scholen bij de implementatie van de nieuwe kerndoelen en referentiekaders. Dit doen we door onze methoden te actualiseren en scholen te voorzien van heldere informatie en praktische oplossingen.

Een concreet voorbeeld hiervan is Plein Junior, de nieuwste methode voor wereldoriëntatie van Noordhoff, waarin burgerschap expliciet aan bod komt. Door burgerschap binnen wereldoriëntatie te plaatsen, krijgen scholen een gestructureerde manier om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen, zonder dat dit als extra belasting wordt ervaren.

Daarnaast biedt Noordhoff informatieve platforms en praktische hulpmiddelen om scholen te helpen bij de overgang naar de nieuwe kerndoelen. Door gebruik te maken van bewezen methodieken en actuele inzichten, kunnen scholen burgerschapsonderwijs niet alleen effectief implementeren, maar ook verrijken met inspirerende lesmaterialen en werkvormen.

Burgerschap: van verplichting naar kans

Hoewel de wettelijke verplichting rondom burgerschapsonderwijs een uitdaging kan lijken, biedt het ook kansen. Door een duidelijke visie te ontwikkelen, samen te werken met relevante partners, zoals het buurtcentrum in de wijk van de school of een culturele/religieuze instelling zoals een moskee of kerk én burgerschap slim te integreren in het onderwijs, kunnen scholen hun leerlingen optimaal voorbereiden op een actieve rol in de samenleving.

Noordhoff staat klaar om scholen j te ondersteunen. Plein Junior biedt een kerndoeldekkende aanpak voor burgerschapsonderwijs, zodat scholen niet alleen voldoen aan de eisen van de inspectie, maar ook een inspirerend en praktisch programma in handen hebben. Met actueel lesmateriaal, interactieve opdrachten en concrete casussen helpt Plein Junior leerlingen actief na te denken over hun rol in de samenleving.

Door samen te werken aan een sterke basis voor burgerschap, bouwen we zo gezamenlijk aan een toekomst waarin leerlingen vol vertrouwen hun plek in de maatschappij kunnen innemen.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Interdum urna, ornare et enim vulputate nibh euismod nisl. Tempus mus risus velit ullamcorper. Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet adipiscing arcu risus.

Nulla ac aliquet nisi imperdiet sed vestibulum dolor mi. Fringilla ullamcorper lacinia arcu molestie vestibulum aliquet velit ullamcorper pretium.

Nieuwsbrief Basisonderwijs

Ben je docent in het basisonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!

Nieuwsbrief Basisonderwijs

Ben je docent in het basisonderwijs en wil je niets missen? We informeren en inspireren je graag met onze e-mailnieuwsbrieven. Laat ons weten waarover je op de hoogte gehouden wilt worden!

Ook interessant voor jou

Thematisch werken wereldoriëntatie
Thematisch werken wereldoriëntatie
De kracht van thematisch werken binnen wereldoriëntatie
Artikel
Basisonderwijs
Basisonderwijs
Podcast #42 Leesvaardigheid en Lijsters
Podcast #42 Leesvaardigheid en Lijsters
Podcast #42 Leesvaardigheid en Lijsters
Podcast
Basisonderwijs
Voortgezet onderwijs, Basisonderwijs, Mbo
whitepaper eerlijke leerkansen
whitepaper eerlijke leerkansen
Whitepaper: Eerlijke leerkansen
Whitepaper
Basisonderwijs
Basisonderwijs

Gerelateerde events

Twee kinderen die koken op basis van een geschreven recept
Tools voor taal – 19 maart 2025
19 mrt
14:30
- 17:15
Basisonderwijs
Basisonderwijs
Oriëntatiewebinars Noordhoff basisonderwijs
Oriëntatiewebinar Nieuw Nederlands Junior Lezen
12 mei
15:00
- 16:00
Basisonderwijs
Basisonderwijs
Oriëntatiewebinars Noordhoff basisonderwijs
Oriëntatiewebinar Nieuw Nederlands Junior Taal en Spelling
18 mrt
15:00
- 16:00
Basisonderwijs
Basisonderwijs

Vul onderstaand formulier in en ontvang het artikel in je mailbox

Zoeken