Overstap van basis- naar voortgezet onderwijs

Een goede voorbereiding op het voortgezet onderwijs

Leerlingen in groep 8 probeer je ze zo goed mogelijk voor te bereiden op de overstap naar de middelbare school. De leerlingen bezoeken verschillende scholen, proeven sfeer en fietsen de weg naar school vaak al een keer met hun ouders. Maar ook als school kun je met een doorlopende leerlijn een bijdrage leveren aan een soepele overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs.

Voor leren geldt dat veranderingen goed kunnen zijn, maar ook de ontwikkeling van een leerling in de weg kunnen staan wanneer hier onvoldoende zorg voor wordt gedragen. Een succesvolle overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs zorgt ervoor dat leerlingen zich (sneller) beter kunnen ontwikkelen. Onvoldoende aansluiting tussen het po en vo leidt tot slechtere ontwikkeling en een lager niveau.

De onderwijsinspectie beaamt dit. In een NOS-artikel verschenen op 27 februari wordt dit genoemd als een van de redenen voor de slechte rekenvaardigheden van middelbare scholieren. Een doorlopende leerlijn helpt hierbij. Daarnaast levert het een bijdrage aan het welzijn van de leerlingen, zo kunnen leerlingen sneller wennen, makkelijker nieuwe vriendschappen sluiten en zelfvertrouwen krijgen.

Wat kun je als school doen?

De overstap van de oude situatie (basisschool) naar de nieuwe situatie (brugklas) zou dus zo klein mogelijk moeten zijn, of in ieder geval de ontwikkeling niet in de weg moeten staan. Als school kun je deze stap vergemakkelijken voor leerlingen door leerinhouden op elkaar aan te laten sluiten. Volgens de Cognitive Load Theory fungeert kennis die je al hebt als een ‘mentaal klittenband’ voor nieuwe kennis. Wanneer je een leerling zoveel mogelijk herkenning biedt en er zo min mogelijk ruis is door externe factoren, kan een leerling écht tot leren komen.

Daarnaast geeft de Zelfdeterminatietheorie aan dat herkenning in methoden zorgt voor een stimulans van de intrinsieke motivatie bij leerlingen. Als je als school dus kiest voor een doorlopende leerlijn vanaf de basisschool naar de middelbare school, kies je voor herkenning, houvast en vertrouwen voor de leerling.

Onze doorlopende leerlijnen

Noordhoff Basisonderwijs heeft voor alle kernvakken een methode binnen de Junior-lijn: Nieuw Nederlands Junior Taal, Spelling en Lezen, Getal & Ruimte Junior, Stepping Stones Junior voor Engels en voor de zaakvakken Plein Junior. In al deze Junior-methoden zitten herkenbare elementen die ook weer terugkomen in de meest gebruikte voortgezetonderwijsmethoden. Je kunt hierbij denken aan de opbouw en structuur in de methoden, het werken in vergelijkbare thema’s en de manier waarop de stof wordt aangeboden. We bieden de leerlingen dus houvast en vertrouwen in de leerinhoud.

Daarnaast leggen we in alle methoden de lat hoog en dagen we de leerlingen uit om hun potentieel maximaal te benutten. Daarbij geven we de leerlingen inzicht in hun eigen leerproces met duidelijke lesdoelen en formatief leren. We bieden de leerlingen eerst alle benodigde kennis en geven hen de tijd om hiermee te oefenen. Tot slot vindt de transfer plaats, zodat ze zich de leerstof helemaal eigen kunnen maken.

Doorlopende leerlijn: vol zelfvertrouwen naar het voortgezet onderwijs

“We moeten aanpassingsproblemen zoveel mogelijk verkleinen en ervoor zorgen dat leerlingen snel wennen en zelfvertrouwen ontwikkelen. Daarbij helpt het aansluiten van de leerinhouden vanuit het po naar het vo.” (Evangelou et al., 2008; Van Rens, 2018).

In een fase waarin er veel verandert in het leven van een leerling, is het goed voor de ontwikkeling dat er dingen hetzelfde blijven. Het aansluiten van de leerinhouden helpt hierbij.

Wil je meer weten over nieuwe kerndoelen Nederlands in de doorlopende leerlijn, het belang van een doorlopende pedagogisch-didactische aanpak of andere gerelateerde onderwerpen? Lees dan onze blogs over de doorlopende leerlijn.