Tweeluik: Lezen en schrijven in het vizier

Online college terugkijken.
Deel 1: lezen in het vizier
Deel 2: schrijven in het vizier

Studenten aanzetten tot beter lezen en schrijven
Docenten in het mbo en hbo bemerken het dagelijks: hun studenten lezen niet of lezen een tekst maar half. Opdrachten tot het schrijven van verslagen komen niet altijd van de grond. Schrijven en lezen liggen in elkaars verlengde. Studenten die weinig grip op teksten hebben, ondervinden ook problemen bij het schrijven van samenvattingen, verslagen, artikelen of portfolio ‘s.

Wat gebeurt hier?

Bij het lezen vragen we ons af.
Zijn studenten niet competent genoeg? Is het een gebrek aan self-efficacy? Zijn ze niet gemotiveerd? Heeft het te maken met leesattitude? Of is hier sprake van een concentratieprobleem?

Vooral bij het lezen van lange teksten valt de aandacht weg. Je staat voor de keuze: of leestijd tijdens je les geven of samen met de studenten de – te lezen – tekst stap voor stap doornemen, waardoor je les verandert in een les begrijpend lezen.

En bij schrijven doemt de vraag op?
Is er sprake van schrijfangst? Zijn studenten onvoldoende bekend met tekststructuren?
Helpen formats?

Herken je bovenstaande situatie? En ben je samen met collega’s op zoek naar de juiste didactische aanpak?

In dit college wordt ingegaan op de oorzaken van het moeizaam lezen en worden verschillende didactische aanpakken besproken en uitgeprobeerd. In de didactiek wordt uitgegaan van algemeen didactische principes en vakdidactiek. Er is gezocht naar een samenspel tussen inspelen op leesattitude en leesmotivatie bij de studenten en het bijbrengen van vaardigheden en kennis op het gebied van leesstrategieën en teksteigenschappen.

De uitstap naar schrijven is een logisch vervolg. Vragen die beantwoord worden is: wat maakt schrijven moeilijker dan lezen en welke hulplijnen kunnen worden uitgezet?

Dit college bouwt op uitgebreid kwantitatief onderzoek naar effectief lees – en schrijfonderwijs. Meta-analyses hebben laten zien wat werkt als het gaat om het verbeteren van leesbegrip en het vergroten van de leesmotivatie (Guthrie, Klauda &Ho, 2013, Houtveen, 2018, Van den Branden, Van Keer &. Ghesquière, 2019). Voor schrijven maken we gebruik van het onderzoek van Van der Leeuw (2012) en het adviesrapport van de Taalunie.

Over Petra Moolenaar
Petra werkt op dit moment aan haar promotieonderzoek naar lezen en literaire competentie van pabostudenten. In 2014 heeft zij een uitgebreid onderzoek uitgevoerd voor de Europese commissie met als doel: komen tot een verhoogde effectiviteit bij begrijpend leeslessen. Petra heeft ruime ervaring met lesgeven aan studenten aan het mbo en hbo.